Activiteitenbesluit Milieubeheer: wat is het en wat betekent het voor uw bedrijf?

Inhoudsopgave Activiteitenbesluit Milieubeheer:

• Wat is het Activiteitenbesluit Milieubeheer?
• Zorgplicht in het Activiteitenbesluit Milieubeheer
• Structuur en indeling van het Activiteitenbesluit Milieubeheer
• Hoofdstukken
• Doelvoorschriften
• Erkende maatregelen
• Verplichte maatregelen
• Wat is een Wm-inrichting?
• Verschillende typen inrichtingen (A, B of C)
• Welke regels volgen er uit het Activiteitenbesluit Milieubeheer?
• Energiebesparingsplicht
• Meldingsplicht Activiteitenbesluit Milieubeheer
• Informatieplicht energiebesparing
• Het bevoegd gezag Activiteitenbesluit Milieubeheer
• Maatwerkvoorschriften in het Activiteitenbesluit Milieubeheer
• Wanneer is er een omgevingsvergunning Milieu nodig?
• De Activiteitenbesluit Internet Module

Wat is het Activiteitenbesluit Milieubeheer?

Het Activiteitenbesluit Milieubeheer is een verzameling regels voor bedrijven omtrent milieubeleid, die is neergelegd in de Nederlandse wet. Het besluit is sinds 1 januari 2013 van toepassing in Nederland en wordt ook wel Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer (Barim) genoemd.

In het Activiteitenbesluit Milieubeheer staat uitgelegd welke regels gelden voor welke milieubelastende activiteiten. Ook kunt u er nagaan wat de regels zijn omtrent verschillende vormen van milieubelasting. Een milieubelastende activiteit is bijvoorbeeld het lozen van afvalwater. Milieubelasting is bijvoorbeeld geluid of vervuiling.

Alle bedrijven die een inrichting zijn volgens de Wet milieubeheer (Wm-inrichting) vallen onder het Activiteitenbesluit. Er zijn drie verschillende inrichtingen, type A, B en C, waar weer verschillende regels voor gelden. In het Activiteitenbesluit Milieubeheer staan niet alle regels: er kunnen nog meer milieuregels van toepassing zijn op bedrijven.

Zorgplicht in het Activiteitenbesluit Milieubeheer

Eén van de belangrijkste algemene regels in het Activiteitenbesluit Milieubeheer is het voldoen aan de zorgplicht. De zorgplicht houdt in dat elke inrichting verantwoordelijkheid draagt om de milieueffecten van de eigen activiteiten tot een minimum te beperken. Of een bedrijf zich nou bezig houdt met metaalbewerking of waterzuivering: het moet de nadelige neveneffecten tot een minimum beperken.

De zorgplicht geldt voor type A en B-inrichtingen. Voor type C-inrichtingen (zie kopje inrichtingen) geldt alleen een zorgplicht voor de onder hoofdstuk 3 vermelde activiteiten. Voor alle type inrichtingen geldt dat alleen de milieuaspecten genoemd in artikel 2.1 onder de zorgplicht vallen.

Structuur en indeling van het Activiteitenbesluit Milieubeheer

Het activiteitenbesluit is gebaseerd op de wet milieubeheer en de waterwet. Deze wetten vormen de grondslag van het Activiteitenbesluit. Dit besluit bestaat uit een algemeen deel met voorschriften voor de gehele inrichting en een deel met de regels per milieuactiviteit.

Bij het Activiteitenbesluit, waar verschillende doelen in zijn omschreven, hoort ook de Activiteitenregeling. In deze regeling staan de concrete erkende en verplichte maatregelen, waaraan inrichtingen moeten voldoen. Met deze maatregelen worden de doelen uit het Activiteitenbesluit behaald.

Hoofdstukken van het Activiteitenbesluit Milieubeheer

Het Activiteitenbesluit Milieubeheer bestaat uit de volgende zes hoofdstukken:

• Hoofdstuk 1: algemeen. Hierin staan de begripsbepalingen, de werkingssfeer van het besluit en de regels voor het indienen van een melding.
• Hoofdstuk 2: algemene voorschriften voor het hele bedrijf. Hierin staan voorschriften die van toepassing zijn op alle type A en type B-inrichtingen. Een voorbeeld hiervan is de zorgplicht.
• Hoofdstuk 3: voorschriften voor activiteiten. Hier staan, onderverdeeld in afdelingen, de verschillende voorschriften voor specifieke activiteiten. Dit zijn bijvoorbeeld regels voor lozingen van afval.
• Hoofdstuk 4: voorschriften voor activiteiten. Hoofdstuk 4 lijkt sterk op hoofdstuk 3, alleen gelden de voorschriften in hoofdstuk 4 niet voor type A- en B-bedrijven.
• Hoofdstuk 5: industriële emissies. Hier staan voorschriften in die van toepassing zijn op type C-inrichtingen
• Hoofdstuk 6: Overgangs- en slotbepalingen. Hier staat het overgangsrecht met betrekking tot thema’s, inrichtingen en activiteiten.

Doelvoorschriften in het Activiteitenbesluit Milieubeheer

De doelen zijn gekwantificeerd in meetbare resultaten. Van elke activiteit is dus omschreven hoeveel milieuschade deze mag veroorzaken. Een voorbeeld is de hoeveelheid decibel die een bepaalde activiteit aan geluid mag produceren. Ondernemers hebben de vrijheid om zelf de maatregel te kiezen die ze helpt om het doel te behalen.

Erkende maatregelen

Om inrichtingen echter de helpende hand te bieden, zijn er in de Activiteitenregeling concrete maatregelen opgesteld. Deze maatregelen zijn geschikt voor het behalen van de doelen. Zo hebben inrichtingen de mogelijkheid om een erkende maatregel over te nemen uit de regeling.

Als volledig aan deze maatregelen wordt voldaan, wordt het doelvoorschrift gehaald. Indien er voor een andere, niet erkende, maatregel wordt gekozen, dient achteraf door het toezicht getoetst te worden of deze het gewenste effect heeft gehad.

Erkende maatregelen hebben altijd dezelfde opbouw. Ze verwijzen altijd naar het relevante artikel van het besluit. Vervolgens staat er altijd wordt in ieder geval voldaan indien. Daarna volgt de erkende maatregel.

Voorbeeld erkende maatregel

Verplichte maatregelen

Als het niet mogelijk is om een gekwantificeerd doel te formuleren of het onmogelijk is om dit doel te toetsen, kan het zijn dat er een verplichte maatregel wordt opgesteld door de wetgever. Net als de erkende maatregel heeft deze altijd dezelfde opbouw. Eerst wordt het doel geformuleerd en vervolgens wordt de maatregel gegeven. 

Voorbeeld verplichte maatregelen

Ook van een verplichte maatregel mag door een inrichting worden afgeweken. De eisen zijn hiervoor dan wel strenger: hierbij moet van tevoren door het toezicht worden gecontroleerd of het alternatief wel geschikt is. Bij een erkende maatregel is dit pas na afloop.

Wat is een Wm-inrichting?

In de Wet milieubeheer staat omschreven wat een Wm-inrichting is. Een Wm-inrichting moet aan vier voorwaarden voldoen:

1. De onderneming is een bedrijf of heeft bedrijfsmatige omvang
2. De bedrijfsactiviteit wordt op één, niet op meerdere plekken uitgevoerd
3. De bedrijfsactiviteit duurt 6 maanden of langer of keert op dezelfde plek terug
4. De activiteit staat in bijlage I van het besluit Omgevingsrecht

Let op: om een Wm-inrichting te zijn moet aan al deze vier voorwaarden worden voldaan. Op de site van de Rijksoverheid kunt u een test doen om te kijken of uw bedrijf een Wm-inrichting is. Winkels zijn vaak geen Wm-inrichtingen. Het Activiteitenbesluit Milieubeheer is alleen van toepassing op Wm-inrichtingen.

Verschillende typen inrichtingen (A, B, of C) in het Activiteitenbesluit Milieubeheer

De Wm-inrichting wordt vervolgens opgesplitst in verschillende typen inrichtingen, type A, B of C. Voor elk van de drie gelden weer verschillende regels. Kort gezegd zijn er de volgende vuistregels voor inrichtingen:

• In artikel 1.2 van het Activiteitenbesluit staan alle type A-inrichtingen beschreven.
• Alle inrichtingen die een omgevingsvergunning milieu nodig hebben, zijn een type C-inrichting
• Alle inrichtingen die niet type A of C zijn, zijn type B

Zo kun je dus eenvoudig redeneren welk type inrichting op uw bedrijf van toepassing is. Als u er toch niet uitkomt, kunt u met de Activiteitenbesluit Internet Module (AIM) een test doen om te kijken onder welke type uw bedrijf valt. Zo weet u welke regels op uw bedrijf van toepassing zijn.

De inrichtingen schematisch weergegeven:

Welke regels volgen er uit het Activiteitenbesluit Milieubeheer?

Het Activiteitenbesluit Milieubeheer bestaat uit tal van hoofdstukken en artikelen. Het aantal regels dat eruit voortvloeit is daarom teveel om in deze blog op te nemen, maar een aantal algemene regels is voor heel veel bedrijven van toepassing. Deze lichten we uit.

Energiebesparingsplicht

Uit artikel 2.15 volgt de energiebesparingsplicht. Hier staat in dat inrichtingen verplicht zijn om alle energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van minder dan vijf jaar te nemen. Deze maatregelen komen voort uit de Erkende Maatregelenlijsten (EML). In onze uitgebreide blog lees je de 20 belangrijkste maatregelen om energie te besparen nog eens terug.

Meldingsplicht Activiteitenbesluit Milieubeheer

Sommige bedrijven moeten bij het oprichten of veranderen van bedrijfsvorm een melding doen bij het toezicht. Voor type B-bedrijven geldt dat deze altijd een melding moeten doen. Type C-inrichtingen hoeven dit alleen te doen als ze activiteiten gaan ondernemen die onder hoofdstuk 3 van het activiteitenbesluit vallen. Type A-bedrijven hoeven nooit melding te doen.

Informatieplicht energiebesparing

De informatieplicht energiebesparing is in het leven geroepen om de overheid een beter beeld te geven van de getroffen energiebesparende maatregelen door verschillende inrichtingen. Hierom hebben inrichtingen de plicht om de overheid te informeren over de maatregelen van de Erkende Maatregelenlijsten die ze hebben getroffen.

Het bevoegd gezag Activiteitenbesluit Milieubeheer

Elke inrichting heeft een bevoegd gezag, dat toeziet op naleving van de regels die in het Activiteitenbesluit Milieubeheer. Vaak is dit de gemeente, maar in bijzondere gevallen kan dat ook de minister of de provincie zijn. Het bevoegd gezag mag naast toezien op de naleving ook vergunningen verlenen en voorschriften opstellen die afwijken van de algemene regels.

Het toezicht op de naleving van de regels wordt gedaan door te kijken of er aan alle randvoorwaarden wordt voldaan. Als een inrichting kiest voor een andere maatregel, kan dat als deze achteraf getoetst wordt door de toezichthouder. De maatregel moet dan in dienst staan van het doelvoorschrift.

Maatwerkvoorschriften in het Activiteitenbesluit Milieubeheer

Omdat er in het Activiteitenbesluit algemene regels worden vastgelegd, is er in sommige situaties sprake van onredelijke regelgeving. In dat geval staat het het bevoegd gezag vrij om maatwerkvoorschriften in te stellen. Op initiatief van de inrichting óf de toezichthouder kunnen er vervolgens regels worden opgesteld.

Wanneer is er een omgevingsvergunning milieu nodig?

In sommige gevallen is er een omgevingsvergunning Milieu nodig. Dit is een regel die ook voortvloeit uit het Activiteitenbesluit Milieubeheer. De vergunning is nodig voor activiteiten die te ingewikkeld of ernstig zijn om onder algemene regels te vallen. Welke activiteiten dit zijn, staat in bijlage 1 van het besluit omgevingsrecht (BOR). Als een inrichting een vergunning nodig heeft, is het automatisch een type C-inrichting.

De Activiteitenbesluit Milieubeheer Internet Module

De Activiteitenbesluit Internet Module (AIM) is een online hulpmiddel voor bedrijven die te maken hebben met het Activiteitenbesluit. Hier kun je snel zien welke maatregelen voor uw instelling van toepassing zijn en bijvoorbeeld een test doen of u een omgevingsvergunning nodig hebt. Deze tool stelt op basis van een aantal vragen een maatregelenpakket samen.